Wat te doen voor de poen?
vrijdag 11 okt. 2019
Dominic Depreeuw
Theater maken zonder geld: het kan, maar het beperkt toch enigszins de mogelijkheden. Behalve de inkomsten die je haalt uit de activiteiten die je organiseert, bestaan er nog mogelijkheden om een vzw financieel gezonder te maken. Hier een beknopt overzicht.
Ieder gezelschap zoekt naar middelen om te kunnen doen wat het zou willen doen. Eerder in dit magazine belichtten we al alternatieve vormen van financiering. Maar zo ver hoef je je inkomsten natuurlijk niet altijd te zoeken. Los van de voor de inkomsten uit kaartverkoop, drank, sponsoring en subsidies kan je vzw nog beroep doen op heel wat mogelijkheden. Maar wat is legaal en wat niet?
Een vzw is per definitie een organisatie die niet het doel heeft om winst te maken. Toch kan een vzw handel drijven, of kapitaal ontvangen. Natuurlijk wel binnen bepaalde grenzen. Voor sommige van die activiteiten is een machtiging nodig: een soort van toestemming van de minister van Justitie. In dit overzicht zal je lezen wanneer dat wel en wanneer dat niet het geval is.
Een vzw kan vragen dat leden een financiële bijdrage leveren. De vzw moet in zijn statuten dan wel het maximumbedrag van de bijdragen vermelden. Het lid krijgt in ruil voor de betaling een aantal rechten en voordelen die gekoppeld zijn aan het lidmaatschap. Wanneer zou blijken dat het lidgeld niet in verhouding staat tot wat men ervoor in de plaats krijgt, is mogelijk toch een machtiging nodig.
Zoals gezegd kan een vzw handelsactiviteiten uitoefenen, zelfs winstgevende. Dan moet wel aan elk van deze voorwaarden zijn voldaan:
Met andere woorden: theater moet de hoofdbezigheid blijven. Al de rest wat je doet, moet in functie staan van dat theatermaken. Als er discussie ontstaat, zal een rechter kijken naar hoe de winstgevende activiteit zich verhoudt tot het belangeloze doel van de vzw. De daden van koophandel moeten ondergeschikt blijven aan de niet-winstgevende activiteit.
Een vzw mag ook giften ontvangen. Iedereen kan een schenking doen aan een vereniging.
Mocht er een mecenas over de brug komen, hou er dan rekening mee dat schenkingen waarvan de nettowaarde (of de waarde na afhouding van erfbelasting, diverse kosten en honoraria) hoger is dan 100.000 euro, door de minister van Justitie gemachtigd moeten worden. De vzw die de schenking zal krijgen, moet daarvoor een aanvraag indienen bij de FOD Justitie. Er zijn geen kosten verbonden aan deze procedure.
Wat niet moet gemachtigd worden, is een handgift. Een handgift is een gift van hand tot hand van roerende goederen (geld, juwelen, antiek ...). Ook bankoverschrijvingen worden door de FOD Justitie beschouwd als handgiften. Voor handgiften geldt geen registratieverplichting en hoeft de begunstigde (in dit geval je vzw) dus ook geen schenkingsrecht te betalen. Als de gift wel ter registratie wordt aangeboden, dan wordt er natuurlijk een schenkingsrecht geheven.
Opgelet! Als de gift niet geregistreerd werd en de schenker binnen de drie jaar na de schenking overlijdt, moet de schenking opgenomen worden in de aangifte van nalatenschap. Er is dan nog een successierecht verschuldigd op het bedrag van de schenking. De tarieven van het successierecht liggen hoger dan die van het schenkingsrecht.
Wat ook vaak voorkomt, zijn giften van de ene vzw aan de andere, in vaktaal: schenkingen tussen private rechtspersonen met onbaatzuchtig doel. Ook hier moet je je niet bekommeren om een machtiging. Voorwaarde is wel dat het moet gaan om schenkingen tussen rechtspersonen met een gelijkaardig doel, bijvoorbeeld van het ene theatergezelschap aan het andere. Dit soort schenkingen gebeurt vaak wanneer een vzw ermee stopt of in vereffening gaat en het resterend actief geeft aan een andere vzw. Ook komt het voor wanneer een vzw stortingen doet om de schulden van een andere (zuster)vzw te dekken.
Een legaat is in feite een bepaling in een testament ten voordele van een bepaald persoon. Legaten waarvan de nettowaarde van het legaat hoger is dan 100.000 euro, vereisen een ministeriële machtiging.
Er kan een interessante win-win situatie ontstaan bij een duo-legaat! Het duo-legaat is een formule waarbij in een testament de ene begunstigde (doorgaans een vzw) een legaat krijgt op voorwaarde dat hij de erfbelasting van de andere begunstigde (doorgaans een particulier persoon) betaalt. Bij een duo-legaat laat de erflater zo een deel van zijn bezittingen na aan een goed doel en een ander deel aan zijn erfgenamen.
Door een duo-legaat kan de erflater ervoor zorgen dat zijn erfgenamen geen erfbelasting betalen omdat de vzw (het goede doel) deze last draagt. Aangezien een vzw minder erfbelasting moet betalen dan een ver familielid, kan de erflater er door de techniek van het duo-legaat voor zorgen dat een gedeelte van de nalatenschap voor een goed doel wordt aangewend (en niet gewoon als erfbelasting naar de staat gaat).
Hoe en waarvoor subsidies mogelijk zijn, is een hoofdstuk apart. Hier is het belangrijk om te weten dat de wet een subsidie niet ziet als een schenking - er is dus geen machtiging vereist. Maar laten we het eens hebben over de subsidies die nog weinigen kennen: naast de overheid, zijn er ook instellingen die projectsteun geven, zoals Lotto, Cera, of de Koning Boudewijnstichting. Uiteraard moet je project dan wel verder reiken dan alleen maar jouw gezelschap. Het moet dan een bredere regionale of maatschappelijke impact hebben. De voorwaarden voor subsidie lees je op de websites van die organisaties.
Een vzw kan haar middelen verwerven door middel van collecten. Collecten zijn gelijk aan inzamelingen. Een vaak voorkomend voorbeeld is het inzamelen en verkopen van oud papier of oud ijzer.
