Tien geboden voor een heldere en gezonde stem
woensdag 22 jun. 2022
Anne Gies en Frank Wertelaers
Spelen in open lucht kent vele uitdagingen, en akoestiek is er daar één van. Maar hoe zorg je ervoor dat je je stem goed gebruikt zonder ze te forceren? OPENDOEK-magazine gaat te rade bij Anne Gies, actrice van opleiding en stemcoach bij VRT. Ze deelt haar 10 geboden voor een gezond stemgebruik tijdens het acteren.
Voldoende slaap is belangrijk. Bij vermoeidheid is je stem minder krachtig en instabieler. Is het kil of vochtig weer? Doe een sjaaltje om en ga alleen buiten als het echt moet. Geraak je toch verkouden? Al meer dan 100 jaar luidt het advies: dampen met Vicks! Vermoeide stem? Neem dan een lepel Zangerssiroop!
Adem vanuit de buik. Laag en centraal, ter hoogte van je middenrif. Leg bij het oefenen gerust je handen op je buik.
Drink voor elk optreden lauw water, of bijna warme groene thee. Drink geen koffie, zwarte thee of alcohol, want dat droogt uit. Laat suikerrijke frisdrank links liggen. Wie wil er een plakmond tijdens het optreden? En doof die sigaret, want ook roken droogt de slijmvliezen uit.
Projecteer je klanken zoveel mogelijk naar voren. Laat je onderkaak voldoende vallen en laat die lippen bewegen.
Warm je stem op voor je een volledig toneelstuk speelt. Dat kan je doen door te zoemen, een vorm van resoneren. Zoem van stil naar luid (niet hoger van toon!) en laat de zoem goed weerklinken ter hoogte van je borst. Leg je handen op je borst om de trilling te voelen. Doe na het zoemen hetzelfde terwijl je de ‘aaa’ aanhoudt.
Praat altijd met ontspannen schouders, hals en nek. Dat is niet alleen goed voor je stem, ook voor je houding: je bent meer aanwezig, interessanter voor je publiek, én je wordt zelfzekerder.
Probeer niet om je stem actief anders te laten klinken. Hoe minder moeite je moet doen om te spreken, hoe beter! Ontdek de deugd van je zachte gehemelte! Dat vind je boven-achter in de mond, net boven je huig. Trek je zachte gehemelte op tijdens het praten! Je stem klinkt dan op haar mooist. Hoe? Door oefening: zing veel opera onder de douche! Doe alsof je geeuwt, of alsof je een aha-erlebnis hebt.
No nonsense! Spreek natuurlijk, zoals in het dagelijkse leven. Alleen wat steviger.
Luider spreken is niet hoger spreken. Speel met open gelaat. Je kan hiervoor je wenkbrauwen lichtjes optrekken. Wat als je moet roepen? Doe dat vanuit de buik, zeker niet vanuit de keel.
Problemen met je stem? Maar één advies helpt echt: zwijgen en rusten.
