Je voorstelling filmen: hoe pak je dat aan?
woensdag 11 dec. 2019
Dominic Depreeuw
Kan je theatervoorstelling langer meegaan dan dat ene weekend waarin je ze opvoert? Niet alleen in de hoofden van je toeschouwers, maar ook als filmregistratie krijgt je werk een tweede leven. Hoe maak je van je opvoering een filmparel? Wij geven tien tips.
Een van de hoofdkenmerken van theater is dat het vergankelijk is. Je beleeft een voorstelling wanneer die wordt gespeeld en na het applaus is ze weg. Tegenwoordig hebben we wel de mogelijkheid om een voorstelling op video vast te leggen en ze op die manier te bewaren, of zelfs te delen met nog een ander publiek. Veel van die video’s doen helaas helemaal geen recht aan de voorstelling. Hieronder enkele tips om een optreden zo optimaal mogelijk vast te leggen. Hoe meer van deze tips je toepast, hoe beter je registratie wordt, ook al ben je geen professioneel cineast. Tip 1 en 2 beschouwen we als een absolute must. Als het je niet lukt om die uit te voeren, maak je beter geen videoregistratie.
Of je nu werkt met een videocamera of een smartphone, je kan die onmogelijk een hele voorstelling stil houden als je uit de hand filmt. Ga dus op zoek naar een houder en statief voor je toestel. Dit is ook belangrijk voor wanneer je inzoomt, want dan worden kleine schokjes met je camera nog uitvergroot. Om diezelfde reden zoek je best een stabiele ondergrond om je statief op te stellen. Een houten tribune houdt bijvoorbeeld al een risico in. Zo’n tribune is niet vrij van trillingen en die trillingen zetten zich via je statief door in het beeld. Ideaal is een stenen ondergrond.
Maak jezelf niet wijs dat je de voorstelling kan vastleggen met de microfoon die vast aan je toestel zit. Dergelijke microfoons zijn bedoeld om de algemene klank van een omgeving op te pikken, maar wanneer je vanuit de zaal filmt, heb je aan zo’n microfoon niets om de dialogen op de scène verstaanbaar te registreren. Je moet dus een andere microfoon dichter bij de scène opstellen en die verbinden met je toestel. Ga dus op zoek naar externe microfoons.
Wanneer je externe microfoons opstelt, zet je die best niet rechtstreeks op het podium (zeker niet bij een houten bühne), want dan zal je hoofdzakelijk voetstappen horen. Stel je je microfoons op net voor het podium, zodat die geen last hebben van de trillingen. Als je twee micro’s hebt, kan je die voor het midden van het podium zetten en elk naar een andere kant van de scène richten. Je kan ook microfoons boven het podium hangen, tot ongeveer een meter boven de spelers.
Er bestaan microfoons die gemaakt zijn om te registreren wat recht voor hen gebeurt en er zijn microfoons die al het geluid rondom weergeven. Je kiest het best voor richtmicrofoons om enkel de conversaties op de scène te horen en niet de storende omgevingsgeluiden. Wil je ook de reacties van het publiek in je geluidsmix, dan kan je bijvoorbeeld nog een microfoon boven de tribune ophangen.
In sommige voorstellingen dragen de acteurs headsets met een microfoon en wordt hun tekst al versterkt weergegeven in de zaal. In zo’n geval kan je aan de technicus vragen of je een kabel mag aansluiten op een uitgang van de geluidsmengtafel. Dan heb je meteen een optimale klank. Informeer je vooraf hierover of neem standaard geluidskabels mee om dit te kunnen doen. Gewoonlijk heeft een mengtafel een XLR-aansluiting.
Wie een voorstelling gaat filmen, is best al een uur voor de start van de voorstelling ter plaatse. Zo kan je rustig alles opstellen, kabels mooi tussen microfoons en camera leiden zodat niemand erover valt en eventuele onverwachte moeilijkheden opvangen. Je hebt dan de tijd om een goede positie te kiezen van waaruit je het hele podium goed in beeld kan brengen. Hou wel rekening met de branduitgangen; die moeten vrij blijven!
Dit heeft het voordeel dat je dan weet waar de momenten zitten die je niet mag missen. Zo ben je tijdens het filmen niet verrast en loop je niet het risico dat een cruciale passage uit beeld valt omdat je dan net iets anders aan het filmen was.
Als je maar één camera hebt, zoom je beter helemaal niet, maar blijf je best bij een overzichtsshot.
Indien je over twee camera’s beschikt, zet er dan eentje in het midden bovenaan (meestal de plaats van de licht- en geluidstechnicus). Maak hiermee een overzichtsshot met links en rechts in je beeld de rand van het podium. Deze camera kun je tijdens de voorstelling onbemand laten filmen. De tweede en eventueel derde camera gebruik je dan om beelden dichterbij te maken. Achteraf verwerk je dan alles in één montage. Je kan zelfs met twee smartphones en/of een tablet een registratie doen. Zorg er dan wel voor dat je over voldoende geheugen beschikt.
Zeg je nu: dat is allemaal goed en wel, maar zulk materiaal hebben wij niet. Weet dan dat er uitleendiensten bestaan die vaak goed geëquipeerd zijn. Veel provinciebesturen hebben een dergelijke uitleendienst waar je terecht kan.
