De financiële en artistieke impact van corona op het amateurtheater in Vlaanderen en Brussel

Vrijdag 27 maart - World Theater Day. Het moest een feestdag voor het amateurtheater worden waarbij de vele theatergezelschappen hun deuren wagenwijd openzetten.

Maar sinds 13 maart leven we in corona-tijd. Voor de meer dan 1.000 aangesloten amateurgezelschappen en 33.000 theaterliefhebbers die lid zijn van OPENDOEK betekent dit het stilvallen van zowel het sociale als artistieke leven.

OPENDOEK zoekt evenwel mee met haar leden naar oplossingen om zowel de artistieke als de financiële consequenties tot een minimum te beperken.

OPENDOEK is er voor jou en je gezelschap

Ook in deze verwarrende tijden. Heb je een vraag over de impact van de corona-maatregelen op je gezelschap? Mail of bel ons. Wij zoeken mee met jou naar oplossingen.

Volgende week sturen we een nieuwsflash uit met de antwoorden en oplossingen op de meest gestelde vragen tot nu toe.

Persbericht

OPENDOEK stuurde onderstaand persbericht naar regionale en nationale pers:

Sinds 13 maart leven we in het ‘coronaceen’. Het professionele leven staat op een laag pitje. De economie wordt met aangekondigde hulpmaatregelen en veelal van thuis uit levend gehouden. Het sociale leven trachten we via online aperitief en balkonontmoetingen warm te houden. Het culturele leven ligt aan banden: geen cinemabezoek, geen concerten, amper boeken te ontlenen in de bib… Maar het allerbelangrijkste voor ons: geen theater meer!

HET AMATEURTHEATER LIGT STIL
Maart, april en mei zijn traditioneel zeer drukke maanden voor het amateurtheater. De meeste gezelschappen hebben maanden toegeleefd naar dé première van het voorjaar. Tientallen spelers, regisseurs, grimeurs, decorbouwers, costumières zien hun stuk in het water vallen.

Op dit moment hebben we weet van meer dan 850 afgelaste repetities en naast de 125 geannuleerde producties, goed voor 548 voorstellingen, worden ruim 150 producties uitgesteld, goed voor 794 voorstellingen. Of die allemaal nog opnieuw worden geprogrammeerd, is turen in een glazen bol. We weten immers niet hoelang de corona-maatregelen van kracht zullen zijn.

FINANCIËLE IMPACT
Naast een inhoudelijke en persoonlijke impact, immers de theaterliefhebber ziet zijn vrije tijd en engagement als een kaartenhuisje in elkaar vallen, is er ook de financiële impact.

Ook een amateurtheatervoorstelling op poten zetten kost geld. De mensen die al het werk verzetten zijn vrijwilligers en verdienen hier weliswaar alleen applaus mee. Maar het budget om de kosten te betalen voor repetitieruimte, theaterzaal, licht- en geluidsinstallatie, kostuums, rekwisieten, drukwerk en promotie, auteursrechten… moet ergens vandaan komen. De gezelschappen zijn veelal georganiseerd als vzw’s en hun werking wordt gefinancierd met de inkomsten van… jawel die paar theatervoorstellingen per jaar.

Reken maar even uit: 1.342 afgelaste of uitgestelde voorstellingen, gemiddeld 100 personen per voorstelling, een kaartje kost gemiddeld 10 euro… Het inkomstenverlies dat de amateurgezelschappen door de corona-crisis leiden, schatten we op dit moment op 1.342.000 euro.

LEVERANCIER WEES MILD, OVERHEID VERGEET ONS NIET
OPENDOEK is blij met het initiatief van de verschillende auteursverenigingen om geen facturen te innen voor deze door overmacht geannuleerde voorstellingen en de contractuele annuleringsvoorwaarden aan de situatie aan te passen. Ook hopen we dat verschillende leveranciers (theaterzalen, drankenhandelaars, licht- en geluidsverdelers,…) geen annuleringsvergoedingen eisen van de amateurtheatergezelschappen. Immers, in deze tijden kan er geen enkele activiteit doorgaan.

OPENDOEK en vertegenwoordigers van het amateurtheater blijven de komende periode creatief naar oplossingen zoeken hoe we kunnen omgaan met de financiële consequenties die door deze overmachtssituatie ontstaan. Tot slot vragen we de overheid de nadelige financiële gevolgen voor het amateurtheater niet te vergeten bij eventuele compensaties of via een noodfonds.

OPENDOEK REORGANISEERT, ONDERSTEUNT EN ZOEKT MEE NAAR OPLOSSINGEN
Ook onze eigen werking is gereorganiseerd door de coronashift. Alle medewerkers werken van thuis uit, overleg gebeurt via onlinetools, e-mail, whatsapp en telefoon.

Onze Theaterbib is fysiek gesloten. Maar de digitale ontlening draait op volle toeren: sinds 16 maart zijn er meer dan 200 teksten digitaal ontleend, een verdubbeling van het aantal voor de corona-maatregelen, en zijn er 5 digitale leescomités bij gekomen. Dit zijn groepen van mensen die samen online teksten lezen voor hun volgende productie.

Tot nu toe gaan we er van uit dat onze vier amateurtheaterfestivals zullen plaatsvinden: locatiefestival Spots op West in juli, familiefestival Toekoer Festival in augustus, het jongerenfestival Merde! in september en het Landjuweelfestival in november. Wel moeten we de organisatie ervan anders aanpakken. Immers, werkgroepen kunnen niet fysiek bij elkaar komen, jury’s worden online georganiseerd, repetities worden uitgesteld…

Onze vormings- en coachingswerking en de verschillende werkgroepen liggen volledig stil. We annuleerden of verplaatsen 122 activiteiten, voor zo’n 700 mensen.

AMATEURTHEATER ZOEKT ARTISTIEKE INVULLING VAN HET CORONACEEN
Maar zelfs in het coronaceen blijven we spelende mensen en zoeken de amateurgezelschappen naar alternatieven om creatief te blijven.

Want de amateurgezelschappen weten: als je deze tijd creatief kunt gebruiken, gebruik hem dan theatraal! Geef een optreden op je balkon of sluit je online aan bij spelers van je gezelschap en geniet van een virtuele spellezing. Maak optimaal gebruik van online-bronnen en zorg ervoor dat vrienden en buren en degenen die alleen wonen bij je activiteit worden betrokken. Begin met het schrijven van dat script dat je altijd al wilde schrijven en probeer je ideeën online uit met vrienden...

ENKELE VOORBEELDEN VAN CREATIEVE INITIATIEVEN UIT VLAANDEREN:

THEATER PRONK - Hasselt – 18 leden
Theater Pronk heeft zijn première van ‘Joko viert zijn verjaardag’ geannuleerd. Het was tevens de afstudeervoorstelling van de regisseur, laatstejaarsstudente regie in Maastricht. Ze houdt er echter de moed in en hoopt op een herprogrammering. Tot die tijd houdt ze de groep levendig door een keer per week een creatieve schrijf-, speel-, of improvisatie-opdracht op afstand te geven. Elke speler voert die op eigen ritme uit en koppelt online via whatsapp en of e-mail terug naar regisseur en de groep.

TRIVIAL MUFFINS – Leuven – 35 leden
Hoewel hun volgende voorstelling pas in het najaar speelt blijft de groep niet bij de pakken zitten. Tijdens dit coronaceen maakt het kostuumteam mondmaskers voor lokale zorgverleners. Om de première in het najaar niet te hypothekeren werken decor-en setploeg, IT en licht en geluidmedewerkers online verder via Zoom en Hangouts om de plannen voor te bereiden. En ook de acteurs repeteren verder online!

MORTSELS JEUGDTONEEL – Mortsel – 50 leden
Hun jeugdproductie ‘Kulderzipken’ werd verplaatst naar oktober. Maar ze willen de meer dan 1.300 kinderen en ouders die een ticketje hadden gekocht ook in deze vreemde tijden laten genieten van de sfeer van het theater. En dat doen ze zo…
Het gezelschap plant net voor de paasvakantie een nieuwsbrief met heel wat leuke en creatieve activiteiten die kinderen en families kunnen doen, denk maar aan: inkleurtekeningen van hun voorbije producties, een online grime tutorial door de grimeurs van het gezelschap, een fotoquiz, filmpjes van acteurs die verhalen vertellen en nog veel meer.

THEATER CLAN – Lier – 11 leden
Clan heeft de première van ‘De evolutie van de wereld in 64 minuten’ gepland in mei moeten uitstellen. De fysieke repetities zijn geannuleerd. Maar geen nood, ze gaan verder, weliswaar anders… Het is een eigen creatie en nog ongeveer 20 minuten van de voorstelling moest geschreven/bedacht worden. Normaal gebeurt dit in repetitievorm en denkt het hele team mee. Nu werken ze online verder. Het onafgewerkt script – ze missen nog de laatste 100 jaar - staat online en alle spelers kunnen aanvullen, opmerkingen plaatsen, ideeën geven. De gebeurtenissen van die periode zijn gegoten in een soort van online quiz. De spelers kunnen erop inloggen en krijgen in willekeurige volgorde gebeurtenissen te zien. Ze kunnen noteren wat er in hen opkomt: woorden, scènebeelden, mopjes, woordspelingen… Met die info wordt het script verder uitgewerkt en maakt de regisseur online tutorials om de scenés aan de groep te presenteren.

AGE ON STAGE - Roeselare - 8 leden (55+)
In West-Vlaanderen is er sinds 4 jaar een theatergezelschap met enkel 55-plussers actief. Onder de noemer Age on Stage brengen ze elk jaar een nieuwe productie op de planken van het locatiefestival Spots op West. De deelnemers komen uit heel West-Vlaanderen.
De groep had net 2 bijeenkomsten achter de rug toen het coronaceen uitbrak. Hun productie die ze voor de crisis ‘Al thope tegoare’ hadden gedoopt, lijkt nu een blik in de toekomst geweest te zijn. Ook zij geven niet op en ze hebben beslist om hun stuk afzonderlijk in quarantaine samen te schrijven en te repeteren. Hoe ze dat doen wordt door de hele groep bepaald en gecoacht door de regisseur: zo is er al een besloten Facebookgroep, Zoom wordt geopperd en oude vertrouwde briefschrijverij komt er zeker ook aan te pas.

PICHAK THEATER – Niel – 12 leden
Ook dit gezelschap heeft zijn première moeten annuleren. Dit had niet alleen als gevolg dat vele repetities verloren gingen, decors weer moesten worden afgebroken en veel publieksleden teleurgesteld werden, maar ook dat (vrienden)groepen die anders wekelijks (of meer) samenwerkten aan een creatief doel, elkaar niet meer zien. Om die pijn te verlichten, hebben ze bij Pichak een oude traditie opnieuw leven ingeblazen: het luisterspel. De regisseur van de groep heeft een verhaal geschreven en alle spelers werken vanop afstand mee aan het luisterspel: ze nemen hun stuk op, zorgen voor achtergrondgeluiden, sturen alles door en de regisseur monteert. Elke week op zondag wordt een nieuwe aflevering de ether ingestuurd via Spotify en Radio Corona op Facebook. Een natte droom van het gezelschap is dat het verhaal na (de voorziene) drie afleveringen niet stilvalt, maar dat andere groepen eraan meewerken of eraan verderwerken. Een Decamerone in luisterverhaal!

COMPAGNIE AMAI - uit Gent - 40 leden
Deze improvisatiegroep houdt 1 keer per week een virtuele improchallenge (vorige week mèmes maken in tijden van corona gebaseerd op filmposter).
Ze zijn lid van een online improcommunity met meer dan 300 leden werken mee aan online workshops op facebook - fb/improvisatietheaterwordkshops (in tijden van social distancy). En houden groepstrainings online via ZOOM.

Blijf de corona-maatregelen nauwgezet opvolgen

De maatregelen die de overheid iedereen oplegt, zijn zeer belangrijk om het corona-virus in te dijken en de verspreiding ervan onder controle te houden. Blijf deze nauwgezet opvolgen. Ook met je gezelschap! Dus geen repetities, geen voorstellingen, geen bijeenkomsten... tot de overheid zegt dat het toegelaten is.

Blijf geïnformeerd via volgende officiële bronnen:

• Agentschap Zorg en gezondheid van de Vlaamse Overheid
• Informatiepagina over Corona van de Federale overheid
• Nationaal crisiscentrum
• Onderwijs Vlaanderen