1. UNIEK
Algemeen Nederlands kan iedereen spreken, enkele uitzonderingen daargelaten. Van dialect kan dat niet direct gezegd worden. Met dialect groei je op, het zit in je kleren.
Dialect in het amateurtheater. Geen probleem als je publiek bestaat uit oau peekes of meekes. Moeilijker wordt het voor een jeugdig publiek. Uit een studie van De Standaard vorig jaar bleek dat 41% van onze jeugd dialect niet cool vindt. Dan hebben we het nog gehad niet over de vraag of ze er effectief iets van begrijpen. Anderzijds valt er bij diezelfde jeugd een heuse dialectrevival te bespeuren, of daarop wijzen alvast de successen van tv-series als Bevergem en Eigen Kweek. Pertang aardig: om te spreken is het dialect niet stoer genoeg, maar in een komische tv-serie zijn onze jongeren erop verlekkerd.
Waar blijft dan de culturele revival van het dialect in het amateurtheater, zou je je kunnen afvragen. En wat als je voorstelling niet beperkt blijft tot je eigen gemeente, maar wil reizen over de grenzen heen? Niet zo uit de lucht gegrepen, want op het jaarlijkse Landjuweelfestival gebeurt dit soort grensoverschrijdend gedrag meermaals. Waarom dan kiezen voor dialect?
De West-Vlaamse theatermakery Het Eenzame Westen toert op dit moment met zijn derde voorstelling 'Slachtinge'. Het dialectgezelschap werd in 2015 door Lien De Graeve, Mathias Sercu en Tom Ternest opgericht en speelde inmiddels in het Roeselaars, het Oostends en nu ook in het Torhouts. De taal houdt hen en vele anderen nochtans niet tegen om in zowat elke Vlaamse provincie te spelen, zonder boventitels. Tom Ternest en Annelies Vancraeynest, dramaturge van het gezelschap, lijsten maar al te graag de sterkte van dialecttheater op. Samen met hen onderzoeken we in vijf stappen uit hoe je met de streektaal ook buiten de provinciegrens kunt scoren.
TEKST: ELISE BURM
Algemeen Nederlands kan iedereen spreken, enkele uitzonderingen daargelaten. Van dialect kan dat niet direct gezegd worden. Met dialect groei je op, het zit in je kleren.
Ooit al een boer Algemeen Nederlands horen praten? Of een oude bakkersvrouw? Goed, dit zijn stereotypen waarop natuurlijk uitzonderingen gelden. Maar eerlijk?
Dialect in theater kan een manier zijn om een oude taal terug bij het publiek te brengen. En ja, misschien zelfs om het opnieuw cool te maken.
Dialecttheater wordt al eens gelijkgesteld met kluchten. Op zich niets mis mee, maar het hoeft niet altijd zo te zijn.
Wie de karikatuur van dialecttheater ontstijgt en het dialect als sterkte en als basis voor kwalitatief, hedendaags theater inzet, kan met dialecttheater probleemloos de provinciegrens over. …