Het pleidooi

In Het Pleidooi bezingt een gepassioneerde theaterliefhebber een theatergerelateerd onderwerp of gebruik dat volgens hem of haar dringend vanonder het stof gehaald mag worden, of meer aandacht mag krijgen. Dirk Terryn, coördinator van de CANON cultuurcel, pleit voor meer cultuur op school.

In ons onderwijs worden cultuur en kunst maar al te vaak beschouwd als het leuke extraatje na het geven van de lessen, de vakantie al voor de deur, of gewoon omdat er nog wat uurtjes moeten worden opgevuld. Onterecht: cultuur is wat betekenis geeft, wat kleur brengt, nieuwsgierigheid prikkelt en inzicht oplevert. Haar plaats is in de kern van wat op school en in de klas gebeurt: goed onderwijs is immers cultuuronderwijs. Naast vakken en leermomenten die specifiek tijd maken voor cultuur en kunst, gaat het ook om de verhalen achter wiskundige formules, geschiedkundige feiten en biologische ontdekkingen.

Terugblikkend op mijn eigen schooltijd, herinner ik het optreden in de kleuterklas, de leerkracht die uit een spannend boek voorlas, geschiedenis tot leven bracht. Naast leesontdekkingen en de verwondering voor poëzie, denk ik ook aan een leraar die als geen ander moppen kon vertellen. Even hard lachen en dan weer verder met de leerstof. Daar leer je van: grappen wil je immers navertellen.

De volgende keer let je nog meer op de timing, het uitstellen van de pointe, het oogcontact. Twee jaar de kans krijgen om een klastoneel te maken, is toch wel het meest blijven hangen. Naast het genieten van de expressie van anderen is het belangrijk om ook zelf grond onder je voeten te voelen als je je steeds beter en zelfzekerder leert uitdrukken.

Mijn eigen vier kinderen hebben tijdens hun eigen schoolloopbaan, jammer genoeg, te weinig leerkrachten ontmoet die hen cultureel uitdaagden. Zelfs als lezers bleven ze vaak op hun honger zitten. Maar wat een verschil als een van die leerkrachten die kans plots toch aanreikt: voor de oudste was samen een musical maken (wat een teambuilding, wat een enthousiasme) een blijvende herinnering. Ook voor mijn jongsten bleek een voorstelling maken een ware openbaring. Ervaringen die in het geheugen blijven hangen. Daarnaast gaat het ook om kleine dingen: leerstof met elkaar verbinden, vertellen over het ontstaan van een wet in de fysica, leerlingen creatief uitdagen met opdrachten die ertoe doen.

Wat houdt ons tegen? Leerkrachten behoren tot de grootste groep amateurkunstenaars. Dat weten we uit onderzoek. Maar diezelfde groep heeft vaak veel schroom om dat talent in te zetten binnen de schoolmuren. Als gepassioneerde theatermakers liggen hier zoveel kansen: van het letterlijk gebruik maken van werkvormen, als het inzetten in je lesgeven (teacher-in-role, verhalen vertellen…) of zelfs het begeleiden van een productie. En die hoeft niet ingewikkeld te zijn: zelf koester ik even warme herinneringen aan een mini-voorstelling bij een bundel van gedichten geschreven door de klas als bij een schoolvoorstelling met meer dan 100 leerlingen op een podium.

In de oefening ‘Beter Onderwijs’, die net voor de herfstvakantie door de commissie Brinckman aan de minister en de Vlaamse Regering is voorgesteld, klinkt de noodkreet om leerkrachten terug meer ruimte geven voor hun kerntaak. Ruimte, zo lijkt me, om cultuuronderwijs centraal te stellen. Van volkscultuur, populaire cultuur tot de kunsten: cultuur is niet de slagroom maar het deeg. Van samenhang in de leerstof tot het werken aan de eigen expressie. Cultuur biedt ons de goesting om onze grenzen op te zoeken, te verleggen, te participeren in de samenleving en is de vruchtbare bodem om levenslang te leren. Wat een kans om daar als theaterliefhebber en -maker bij aan te sluiten: van regisseur van een klas- of schoolvoorstelling tot een gezamenlijk project in de buurt.

“Leerkrachten behoren tot de grootste groep vrijetijdskunstenaars.”

 

“Cultuur is niet de slagroom, maar het deeg.”